.-T-
Bilgi sahibi olmak istediginiz
bitkiyi asagidaki menüden seciniz.
|
| Taflan: (Kirschlorbeer /
Laurier-Cerise / Cherry laure / Gürcü kirazi / Hind kirazi / Prunus
laurocerasus / Mongo / Monguer) Nisan-mayis
aylarinda küçük ve beyaz renkli çiçek açan, rutûbetli ve gölgeli yerlerde
yetisen 2-6 m yüksekliginde yaprak dökmeyen agaçlar. Yapraklar çok kisa
sapli, derimsi, tüysüz ve oval sekillidir. Çiçekler 30-35 tânesi bir arada
olup, gruplar teskil ederler. Meyveleri 1 cm çapinda kiraz görünüsünde
parlak, koyu kirmizi veya olgunlukta siyah renktedir. Avrupa’ya Istanbul’dan
yayilmis olup, süs bitkisi olarak yer yer yetistirilmektedir. Lâz kirazi,
Gürcü kirazi ve Karayemis olarak da bilinir. Türkiye’de yetistigi yerler: Kuzey Anadolu. Kullanildigi yerler: Bitkinin yapraklari siyah hidrik asit veren bir glikozit tasimasi sebebiyle zehirlidir. Bu yüzden yapraklarinin baharat olarak kullanilmasi tehlikelidir. Fakat yapraklardan elde edilen taflan suyu öksürük dindirici olarak kullanilir. Tâze meyveleriyse meyve olarak yenilmektedir. Kurutulmus meyvelerinin tohumlariysa seker hastaligina karsi kullanilir. Tâze meyveleri tas düsürücü olarak da kullanilmaktadir. |
| Tarçin: (Dar-i Çin /
Cinnamomum / Cinnamon / Cannelier) Bakiniz
Baharat Dünyasi Tarçin Kullanildigi yerler: Ruhi sikintilari giderir. Kalbi kuvvetlendirri. Sogumk alginligi ve nezlede faydalidir. Istah açar. Kadinlardaki beyaz akintiyi keser. Afrodizyak (Cinsel istekleri artirici) özelligi vardir. |
| Tatula: (Weichhaariger /
Stechapfel / Liseron de Provence / Downy thorn-apple / Boru çiçegi / Seytan
elmasi / Esek hiyari / Dikenli elma / Stramoine / Datura) 20-100 cm yüksekliginde, dik
gövdeli, bir senelik otsu, zehirli bir bitki. Tatula, seytanelmasi olarak da
bilinir. Yapraklar sapli, büyük, oval, kenarlari tam, az girintili veya sivri
lopludur. Çiçekler beyaz ve büyüktür. Çanak yaprak uzunsu bir tüp seklinde,
tepede 5 lopludur. Taç yapraklar uzun bir huni seklindedir. Meyveler 3-4 cm
boyunda, üzeri dikenli, 4 yarikli olup çok tohumludur. Dünya üzerinde tesbit
edilmis 10 kadar boruçiçegi türünden yalniz iki tanesi memleketimizde
bulunmaktadir. Datura stramonium ve D. metel. Organik madde bakimindan zengin
bos tarlalar, harabeler, hendek ve yol kenarlarinda bulunur. Nadiren
çiçekleri için bahçelerde yetistirilmektedir. Kullanildigi yerler: Halen tedavide D. stranonium ve D. metel türlerinin yapraklari, çiçekleri ve tohumlari kullanilmaktadir. Yapraklar azami büyüklüklerini aldikça alt taraftan baslanarak toplanir. Gölgelik ve havadar bir yerde kurutulur. Tohumlu meyveleri olgunlastigi zaman toplanir ve kurutulur. Tatula türlerinde hiyosiyamin ve az miktarda atropin ve skopolamin isimli alkaloitler bulunmaktadir. Iyi bir uyusturucu, antispazmodik (kramp çözücü), antiasmatik (nefes darligina karsi) tir. Yapraklardan ve bazi çiçeklerden hazirlanan sigaralar nefes darligina karsi içilir. Yagli merhemi mevzii agrilara karsi haricen çok kullanilir. Zehirli bir bitki oldugu için hekim tavsiyesi olmadan kullanilmamalidir. |
| Tavsankulagi:
(Europaisches
/ Alpenveilchen / Cyclamen / Sowbread / Domuz turpu / Topalak / Akdiken / Yer
somunu / Siklamen) Kis
sonu veya ilkbaharda çiçek açan, 5-15 cm yüksekliginde toprak altinda
yumrulari bulunan çok yillik ot. Topalak ve yersomunu olarak da bilinir.
Toprak altinda 1.5-5 cm çapinda, yan ve alt kisimlarindan kökler çikan, basik
küre sekilli ve az tüylü bir yumrusu vardir. Yapraklarin hepsi dipte, uzun
sapli, dâireye yakin böbrek biçiminde, üst yüzü yesilli-beyazli, alt kismi
kirmizi veya morumsu renklidir. Çiçekler tek baslarina, hafif kokulu, pembe
veya pembemsi mor renklidir. Taç yapraklari tersine dönmüs 5 parçali tüp
seklinde, parçalar genis-oval sekilli, dip kisimlari lekeli. Tohumlar çok
adette esmer renklidir. Memleketimizde 35 kadar türü vardir. Kullanildigi yerler: Bitkinin kullanilan kismi toprak alti kismidir. Yumrularda zamk, pektin, seker ve saponin karakterli glikozit vardir. Yumrularinin suyla kaynatilip süzülmesiyle elde edilen sulu kisim bilhassa tütün fidelerine âriz olan solucanlarla mücâdelede kullanilir. Bu suyla fidelerin sulanmasindan hemen sonra solucanlar topragin üstüne çikar. Toplanarak yok edilir. Halk arasinda müshil ve kurt düsürücü olarak kullanilir. Asbasi kani sökmeye yardim eder. |
| Tere: (Gartenkresse /
Cresson / Garden cress / Lepidum sativum) 20-50 cm boylarinda, beyaz veya morumsu renkli çiçekler
açan, bir yillik otsu bitkiler. Meyvelerinin tek tohumlu olmasiyla su
teresinden ayrilir. Yabânî olarak bulunmakla berâber, kültürü de
yapilmaktadir. Kerdeme olarak da bilinir. Su teresi (Nasturtium officinale): Beyaz çiçekli, parçali yaprakli, çok yillik otsu bir bitki. Su kenarlarinda yetisir. Özel bir kokusu ve batici bir lezzeti vardir. Kardamot adiyla da bilinir. Kullanildigi yerler: Yapraklari yakici lezzetli, uçucu yag tasir. Kükürtlü glikozitler, A, C ve D vitaminleriyle uçucu yag tasir. Kuvvet verici, vitamin noksanliklarina karsi ve istah açici olarak kullanilir. Afrodizyak (Cinsel istekleri artirici) özelligi vardir. Hastaliklari karsi direnci artirir. Sigaranin zararlarini azaltir. Suyu, saç dökülmesi ve kepeklenmeyi önler. |
| Turp: (Rettich /
Radieschen / Radis / Radish / Hilb / Raphanus / Raphanus sativus) Sari çiçekli, kültürü yapilan bir
yillik bitkiler. Birçok çesitleri kökü veya tohumu için yetistirilir. Salata
olarak yenen bir sebzedir.ÊBitkinin yenen kismi da etli olan kazik
kökleridir. Kullanildigi yerler: Tohumlari % 35-50 yag tasir. Uyarici, istah açici, safra söktürücü ve mikroplarin üremesini önleyici özelliklere sâhiptir. Eski târihlerde salgin hastaliklara karsi önleyici olarak turp verildigi bilinmektedir. Kazik kökleri sebze olarak yenir. Memleketimizde birçok turp çesidi yetistirilmektedir. Karaturp (Raphanus sativus var. niger): Kökleri yumruk büyüklügünde, üzeri siyahimsi kabuklu, içi beyaz renklidir. Hardal esansi ve C vitamini ihtivâ eder. Kökleri salata olarak yenir. Istah açici, idrar ve safra söktürücü etkileri vardir. Kirmiziturp (Raphanus sativus var. radicula): Bu çesidin kökleri ceviz büyüklügünde üzeri parlak kirmizi renklidir. Hardal esansi, C vitamini tasir. Salata olarak yenir. Kuvvet verici, istah açici ve balgam söktürücüdür. Yabanîturp (Raphanus raphanistrum): 20-50 cm boylarinda, sari çiçekli, Anadolu’da yabânî olarak yetisen, tüylü ve otsu bir bitkidir. Kökü ve yapraklari hardal esansi tasir. Istah açicidir. |
| Turunç: (Bigarade /
Bigaradier / Bitter orange) 1-6
m boylarinda, kisin yapraklarini dökmeyen, beyaz renkli çiçekler açan
agaçlar. Yapraklar sapli, derimsi, sivri uçlu, üst yüzü parlak alt yüzü mat
yesil renklidir. Yaprak saplari kanatlidir. Çiçekler tek tek veya birkaçi bir
arada toplanmis olup, çiçek durumlari teskil ederler. Meyveleri küre
seklinde, sarimsi veya hafif yesilimsi renklerde, 7-15 dilimlidir. Dilimler
eksi, acimsidir. Türkiye’de yetistigi yerler: Akdeniz bölgesi. Kullanildigi yerler: Bitkinin çiçekleri uçucu yag ihtivâ eder. Turunç esansi elde edilir. Kabuklari da uçucu yag, vitamin C, pektin, aci maddeler ihtivâ eder. Istah açici, lezzet ve koku verici ve safra söktürücü olarak kullanilir. Ayni zamanda kabuklarin beyaz renkli olan albedo kismi çikarildiktan sonra reçel yapiminda da kullanilir. |
No comments:
Post a Comment