.-Y-
Bilgi sahibi olmak istediginiz
bitkiyi asagidaki menüden seciniz.
|
| Yabani gül: (Rosa canina /
Köpek gülü / Dog rose / Eglantier) Memleketimizde
oldukça yaygin bir gül çesididir. 2-3 m yüksekliginde, pembe veya beyaz
çiçekli bir agaççiktir. Meyveleri parlak kirmizi renktedir. Bu gülün olgun
meyvelerini saran, baslangiçta agizi dar bir bardak seklinde olan çiçek
ekseni, çiçek tablasi olgunlasinca etlenip, kirmizi bir renk alir. Bu
meyvelere “kusburnu” adi verilir. Kullanildigi yerler: Bilesiminde tanen, pektin, vitamin C, sekerler ve organik asitler vardir. Kabiz edici, idrar söktürücü olarak, böbrek ve safra taslarina karsi, C vitamini yönünden zengin oldugu için de bâzi bölgelerde marmelât yapiminda kullanilir. |
| Yabanmersini: (Ayi üzümü /
Keçiyemisi / Vaccinum mytillus / Cranberry / Airelle) Fundagiller familyasindan, 20 - 50
cm boyunda, çok dalli, odunsu bir bitkidir. Karadeniz bölgesinin daglarinda
çokça bulunur. Meyvelerinde organik asitler, sekerler, pektin, tanen ve
mirtilin denilen bir boya maddesi ile, A ve C vitaminleri vardir. Yapraklari
ve meyveleri kullanilir. Kullanildigi yerler: Yapraklari seker hastaliginda faydalidir. Meyvesi dizanteriye etkilidir. ishali keser. |
| Yabanyasemini: (Bittersüss /
Douce-amère / Bitter-sweet / Sofur / Solanum dulcamara / Bittersweet /
Douceamere) Haziran-Eylül
aylari arasinda mor renkli çiçekler açan, 1-2 m yüksekliginde, sarilici, otsu
bitkiler. Yapraklar sapli, alt yapraklarinin tabanlari kalp seklinde, üst
yapraklar ise üç parçalidir. Çiçekler, dallarin ucunda, uzun sapli ve sarkik
bilesik salkim durumunda toplanmislardir. Olgun çiçeklerin taç yapraklari
geriye dönüktür. Erkek organlari (stamenler) çiçegin ortasinda sari renkli
bir konik durum yaparlar. Meyveleri sarimsi kirmizi renklidir. Bitki
rutubetli, nemli ve gölgelik yerlerde, dere kenarlarinda ve çitlerde yetisir.
Türkiye’de yetistigi yerler: Daha çok Kuzey Anadolu’da olmak üzere Anadolu’da yaygindir. Kullanildigi yerler: Bitki, gliko-alkaloitler tasir. Yüksek dozlarda zehirlidir. Agri kesici, deri hastaliklarinda kan temizleyici, uyutucu, idrar arttirici ve müshil etkilere sahiptir. % 1-3’lük çayi günde bir iki bardak içilebilir. |
| Yaki otu:
(Weidenröschen
/ Epilobe / Rose-bay /Meragülü / Epilobium / Willow herb) Nemli yerlerde yetisen, pembe veya
kirmizi renkli çiçekler açan bir veya iki yillik otsu bir bitki. Çiçegin taç
ve çanak yapraklari dört parçalidir. Tohumlarin tepesinde tüylerden meydana
gelen bir kisim vardir. Memleketimizde 21 türü bulunmaktadir. Kullanildigi yerler: Bitki, seker, tanen, yag ve müsilajlar tasir. Bitkinin kökleri kabiz edici ve yumusatici olarak gargara hâlinde kullanilir. Yapraklari yaralarin üzerine konulursa, siskinlik ve iltihaplari dagitir. Çay olarak da içilir. Vücudda biriken zehirli maddelerin atilmasini saglar. |
| Yasemin: (Jasmin / Jasmin / Jasmine / Yasemen / Jasminum) Beyaz renkli ve kuvvetli kokulu
çiçekleri olan tirmanici bir bitki. Vatani Himalayalar’dir. Akdeniz bölgesi
ikliminde kolayca yetistiginden süs bitkisi olarak yetistirilmektedir.
Bitkinin yapraklari karsilikli ve 5-9 yaprakçiklidir. Türkiye’de yetistigi yerler: Güney Anadolu bölgesinde. Kullanildigi yerler: Çiçekleri uçucu yag tasir. Uçucu yag parfümeri sanâyiinde kullanilir. Çiçeklerinden hazirlanan çay (% 5’lik) gögüs yumusatici ve sinirleri yatistirici olarak kullanilir. Yaseminin dallarindan agizliklar yapilir. Italyan yasemini, sari yasemin veya yaban yasemini (Anadolu’da kurt düsürücü olarak kullanilan sari çiçekli çali tipindeki bitkiler), Arap yasemini, Hind yasemini gibi çesitleri vardir. |
| Yavsan otu: (Avrupa çayi /
Veronica / Water pumpernel / Veronique) Sircagiller
familyasindan, çiçekleri mavi ve beyaz bir renkte olan bir bitkidir. Yuvarlak
saplidir. Duvar çatlaklarinda yetisir. Taze iken kokusuzdur. Kuruduktan sonra
güzel kokar. Kullanildigi yerler: Hazmi kolaylastirir. Bas ve kulunç agrilarini keser. Çay gibi içilir. |
| Yenibahar: (Pimenta
officinalis / Pimenta / Piment des Anglais) Bakiniz "Baharat Dünyasi" Yenibahar Kullanildigi yerler: Damarsertligini önler. Hazmi kolaylastirir. Mide ve barsak gazlarini giderir. Unutkanligi önler. Vücudun direncini artirir. |
| Yer elmasi: (Topinambur /
Erdschocke / Topinambour / Hélianthe tubéreux / Jerusalem artichoke / Canada
potato) Toprak altinda
patates gibi yumrulari olan bir sebze bitkisi. Vatani Kuzey Amerika olmakla
berâber Avrupa ve Türkiye’de sebze olarak yetistirilir. Kullanildigi yerler: Besin maddesi olarak inulin ihtivâ eder. Besin degeri patatese yakindir. Karbonhidrat miktarinin düsük olmasi sebebiyle seker hastalarinin kullanabilecegi iyi bir besin kaynagidir. Süt arttirici ve safra söktürücü etkisi de vardir. Haslanarak sebze olarak yenir. Bol idrar söktürür. Kabizligi giderir. Anne sütünü artirir. |
| Yilan yastigi: (Dana ayagi / Esek
kulagi / Dracunculus vulgaris / Green dragon) Yapraklari büyük ve koyu kirmizi olan, mide
bulandirici bir koku salan, büyük yumrulu bir bitkidir. Istanbul çevresinde,
Ege ve Akdeniz bölgesinde yetisir. Kullanildigi yerler: Atesi düsürür. Terletir, vücuda rahatlik verir. Sinirleri uyarir. |
| Yonca:
(Luzerne
/ Luzerne / Lucerne alfalfa / Medick
/
Medicago / Luzerne trefle)
Yapraklari üç parça olan otsu bitkiler. Meyveleri küçük fasulye gibidir veya
helezon seklinde kivriktir. Gerek tirfil (Torijolium) türleri gerek Yonca
(Medicago) türleri genel olarak yonca adiyla bilinir. Yoncanin hayvan yemi
bakimindan önemi oldukça büyüktür. Bu maksatla memleketimizin çogu yerinde
ekimi yapilmaktadir. Tibbî olan türü kokulu yonca (Melilotus officinalis)
olarak bilinir. Bu tür haziran-eylül aylari arasinda güzel kokulu, sari
renkli, küçük çiçekler açan 25-100 cm boylarinda tarla ve yol kenarlarinda
rastlanan otsu bitkilerdir. Çiçekleri dallarin ucunda, uzunca ve dik
salkimlar teskil ederler. Kullanildigi yerler: Kokulu yonca yumusatici olarak, romatizma agrilarini teskin edici ve kabiz edicidir. Su yoncasi (Menyanthes trifoliata): Avrupa ve Kuzey Asya’da yetisen çok yillik otsu bir su bitkisidir. Memleketimizde Kuzeydogu Anadolu bölgesinde görülür. Rizomlari kalin, silindirik ve sürünücü, yapraklari uzun sapli üç parçalidir. Çiçekler pembemsi beyaz renklidir. Bitki glikozit tasir. Kullanildigi yerler: Yaprak ve kökleri istah açici, kuvvet verici ve ates düsürücü olup yüksek dozlari zararlidir. |
| Yosun:
(Moss
/ Mousse) Çiçeksiz
bitkilerin, sularin yüzünde veya diplerinde bulunan bir subesidir. Kullanildigi yerler: Haslamasi barsak kurtlarini dökür. Saçlar yikanirsa kuvvetlendirir. |
| Yulaf:
(Hafer
/ Avoine / Oats / Oat)
50-150 cm boyunda, bir yillik otsu bir tahil bitkisi. Yulafin çiçek durumu
arpa ve bugdaydan çok farklidir. Burada basak yerine bilesik salkim durumu
yer alir. Basakçiklar 2-3 çiçekli olup, eksen üzerinde salkim seklinde
dizilmislerdir. Kilçik nispeten kisadir. Kavuzlar tânelere yapisiktir.
Tarimda kullanilan türü Avena Sativa’dir. Kullanildigi yerler: Yulaf tâneleri sâbit yag, azotlu maddeler ve karbonhidratlar tasir. Ortaçaglardan beri gidâ ve ilâç olarak kullanilir. Hâricen yulaf lapasi çibanlari olgunlastirmada kullanilir. Dâhilen ise (% 5’lik) çayi idrar çogaltici, müshil, kuvvet verici olarak kullanilir. Küçük çocuklarda ve hastalik sonlarinda kuvvet verici olarak çok tercih edilir. Yulaf unu bilhassa çocuk mamalarinin yapiminda kullanilir. Kavuzlarindan ilâç sanâyiinde faydalanilir. Ayrica, iktidarsizligi giderir. Guatri önler. Mide ve barsak bozukluklarini giderir. Kandaki seker miktarini düsürür. |
No comments:
Post a Comment